Witam
Nie wiem czy Drodzy Forumowicze pamiętają ale zdarzyło mi się rok temu w listopadzie poruszyć temat bardzo na czasie, czyli temat śmierci, a dokładnie jej stwierdzaniu w oparciu o istniejące objawy. Do objawów tych zaliczamy m in brak oddechu, ustanie funkcji układu krążenia, brak reakcji źrenic na światło, czy brak odruchu połykania. Przy czym dwa ostatnie objawy dotyczą śmierci nieodwracalnej czyli śmierci pnia mózgu (mortus trunci cerebri). Dzisiaj ponieważ znów mamy listopad pragnę wrócić do tematu. Tanatologia od Tanatosa (bóg śmierci i brat Hypnosa boga snu) to nauka o śmierci. W skład Tanatologii wchodzą różne zagadnienia a podstawowe to zagadnienia dotyczące kryteriów śmierci i to zarówno dotyczących jej rodzajów, jak i kryteriów czasowych (medycyna sądowa). Drugi typ zagadnień to patogeneza śmierci, czyli stwierdzanie jej przyczyn w oparciu o oględziny sądowe - obdukcja i autopsja. Ze swej strony szczegółowo zajmę się pierwszym zagadnieniem, z drugiego opiszę przebieg autopsji, czyli sekcji zwłok. Najbardziej znane kryterium wyróżnienia rodzajów śmierci dzieli śmierć na kliniczną i biologiczną, na nagłą i naturalną, na osobową i rzeczywistą. Śmierć kliniczna jest najwcześniejszym stanem który można rozpoznać po charakterystycznych objawach tj ustanie oddychania i krążenia. Jest to stan odwracalny, który trwa ok 7-10 min, bo w tym czasie można jeszcze przywrócić funkcje życiowe w procesie resuscytacji. Po okresie 10 min zachodzą nieodwracalne procesy martwicze w tkance mózgowej. Taki stan nieodwracalnych zmian nazywamy śmiercią biologiczną. To tylko obrazuje jak ważne jest wcześniejsze wykonanie resuscytacji, gdyż można dzięki tym czynnościom uratować czyjeś życie. Śmierć nagła - jest to nagłe ustanie czynności życiowych np w skutek wypadku lub zawału, a także nagłej zapaści. Śmierć naturalna zaś jest stanem powolnego zanikania czynności życiowych w wyniku długotrwałej choroby lub wycieńczenia organizmu. Przy czym w przypadku śmierci nagłej objawy obdukcyjne są dość wyraźne i następują dość szybko. W przypadku śmierci naturalnej objawy następują powolnie. Ostatnie kryterium podziału wyróżnia śmierć osobową i rzeczywistą. Otóż zamieranie tkanki mózgowej z reguły zaczyna się od pięter najwyższych, czyli kresomózgowia (telencephalon). Kresomózgowie tworzy kora mózgowa (cortex cerebri), czyli płaszcz mózgu (palium cerebri) utworzony z istoty szarej (substantia grisera). Płaszcz mózgu tworzy bruzdy i zakręty mózgu (sulci et gyri cerebri). No ale dość tej anatomii, wróćmy do meritum. Śmierć mózgu jak wspomniałem rozpoczyna się od kory mózgowej i rozprzestrzenia się do pnia mózgu stanowiącego piętro najniższe. Śmierć kory mózgowej nazywa się odmóżdżeniem górnym i określa się jako śmierć osobową. Natomiast odmóżdżenie dolne - śmierć pnia mózgu nazywa się stanem śmierci rzeczywistej. To w stanie odmóżdżenia dolnego stwierdza się pierwsze objawy śmierci biologicznej, czyli zanik podstawowych odruchów. Przejdźmy teraz do podstawowych objawów śmierci, czyli do oględzin zewnętrznych ciała ludzkiego zwanych popularnie obdukcją. Do objawów obdukcyjnych stwierdzanych także u żywych ludzi są rany, urazy, wybroczyny, czy krwiaki. Ale z racji tematu nie będziemy się nimi zajmować, chociaż to również dział medycyny sądowej. Do objawów obdukcyjnych tanatologicznych należy stężenie pośmiertne (ligor mortis), plamy opadowe (livores mortes), skóra praczki, podbarwienia pośmiertne, rozkład pośmiertny, mumifikacja, proces pleśnienia ciała. Stężenie pośmiertne jest wczesnym stanem który trwa zazwyczaj do zniesienia w czasie ok 2 godzin. Najczęściej stężenie pośmiertne dotyczy nagłej śmierci, wtedy ten stan jest najbardziej widoczny. Po ustąpieniu stężenia pośmiertnego następuje proces wiotczenia ciała. Plamy opadowe pojawiają się w niedługim czasie od śmierci. Ich umieszczenie zależne jest od ułożenia ciała i w pozycji na wznak zajmują okolicę łopatek a także dolną część pleców. Także na kończynach możemy spotkać plamy opadowe. Mają one zazwyczaj siną lub różowawą barwę. Ale barwa plam opadowych zależy od przyczyny śmierci. W przypadku np zatrucia czadem plamy opadowe mają barwę ciemno wiśniową. Jak już wspomniałem plamy opadowe i stężenie pośmiertne to najwcześniejsze objawy śmierci biologicznej. Gdy zwłoki przebywają dłuższy czas w wodzie ok 6 godzin, po tym okresie zwykle pojawiają się zmarszczki na skórze palców, a dokładnie na skórze opuszek. Jest to tzw skóra praczki, która jest bardzo wyraźnym objawem przebywania ciała w wodzie. Skóra praczki dotyczy najczęściej dłoni. Pierwszym zwiastunem rozkładu ciała są podbarwienia. Są to zielonkawe lub zielone rozlewające się plamy w okolicy brzucha. W tym bowiem miejscu rozpoczyna się rozkład ciała za przyczynkiem bakterii jelitowych. Podbarwienia i obrzęk powłok brzusznych to już objawy tzw wczesnego rozkładu. Rozkład ciała zaczyna się jak już wspomniałem od jamy brzusznej i powoli obejmuje całe ciało. Szybkość rozkładu zależy od środowiska w jakim przebywa ciało. I tak w środowisku wodnym początek rozkładu obserwuje się najszybciej bo po ok 6 godzinach. Natomiast ziemia hamuje proces rozkładu do czasu ok 8 godzin. W wilgotnym powietrzu rozkład następuje szybciej aniżeli w suchym. Gdy zwłoki przebywają w suchym środowisku stan rozkładu może być bardzo opóźniony. Taki proces opóźnienia nazywamy mumifikacją naturalną. Ze stanem mumifikacji naturalnej mamy np do czynienia gdy ciało znajdywane jest na strychu. W środowisku wilgotnym mamy do czynienia z pleśnieniem ciała. Kożuszek pleśni widoczny jest zazwyczaj w okolicy głowy lub czoła. Przedstawia on zazwyczaj formę warstwową małych rozmiarów. Czasem forma ta postępuje na okolicę twarzy. I to tyle apropos oględzin zewnętrznych ciała. W następnym poście opiszę w skrócie przebieg oględzin wewnętrznych czyli autopsji. Pozdrawiam dany
|