Fitoterapia - ziołolecznictwo

Zbiorowi i stosowaniu ziół przypisywano znaczenie magiczne, jednak współczesna wiedza potwierdza, że taki rytuał miał swoje uzasadnienie. Zioła zbierana o określonych porach roku i dnia, np. przy pełni księżyca, mają większe nasilenie pożądanych składników wykorzystywanych w terapii. Również sposób przechowywania ziół i receptura sporządzania z nich naparów miały na celu zachowanie ich najlepszych właściwości leczniczych.

Obecnie mimo powszechnego stosowania leków farmakologicznych nadal korzysta się z ziołolecznictwa. Na wiele dolegliwości zioła potrafią pomagać tak samo jak leki otrzymywane syntetycznie, przy czym nie mają tylu ubocznych, niepożądanych skutków.

Posiadając wiedzę o ziołach, sposobach ich zbioru i przyrządzania można leczyć i zapobiegać niektórym chorobom. Trzeba jednak pamiętać, że w poważniejszych przypadkach nie można liczyć tylko na zioła, tylko konsultować się z lekarzem.
Sporządzając napary i nalewki z ziół trzeba dokładnie znać ich właściwości i sposób przyjmowania, bo zioła niewłaściwie użyte mogą szkodzić lub nawet być trujące.

Właściwości i zastosowanie ziół

Obecnie zioła znajdują szerokie zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce, zarówno do zabiegów zewnętrznych jak i wewnętrznych. Zioła z powodzeniem stosowane są w leczeniu rozmaitych chorób i dolegliwości, m.in. w chorobach skóry, układu pokarmowego, moczowego, nerwowego, oddechowego. Swą skuteczność zawdzięczają zawartości wielu cennych związków, z których najważniejsze to:

• azuleny - wykazują właściwości przeciwzapalne, stosowane są m.in. do kompresów na trudno gojące się rany
• garbniki - mają działanie ściągające, bakteriobójcze, przeciwzapalne
• saponiny - zwiększają przepuszczalność błon komórkowych i ułatwiają wprowadzenie innych związków do skóry
• pektyny - działają łagodząco i przeciwzapalnie
• związki flawonowe - mają właściwości regenerujące
• związki śluzowe - działają przeciwzapalnie i natłuszczająco

Poniżej opisane zostały najbardziej znane zioła, ich właściwości, działanie oraz najczęstsze zastosowanie.

Zioła B - L

Zioła L - Ż

Zbieranie ziół

Warunki w jakich rosną rośliny mają duży wpływ na ich właściwości lecznicze. Znaczenie ma tu rodzaj gleby, sposób jej nawożenia, właściwy termin zbioru i prawidłowe ich przechowywanie. Nie można zbierać ziół przy drodze lub w miejscach zanieczyszczonych, gdyż gromadzą w sobie metale ciężkie i inne szkodliwe pierwiastki. Zbiór z miejsc naturalnego występowania jest trudny i mało efektywny dlatego obecnie większość ziół pozyskuje się z upraw, gdzie kontrolowane są warunki glebowe i inne czynniki.

zioła zbierana ze stanowisk naturalnych	zioła pochodzące z upraw
bez czarny
borówka czernica	bazylia pospolita
brzoza	kminek zwyczajny
głóg dwuszyjkowy	koper włoski
głóg jednoszyjkowy	kozłek lekarski
jałowiec pospolity
kasztanowiec zwyczajny	naparstnica wełnista
krwawnik pospolity	majeranek ogrodowy
lipa	prawoślaz lekarski
mniszek lekarski	rumianek pospolity
podbiał pospolity	szałwia lekarska
pokrzywa zwyczajna	tymianek właściwy
róża dzika

Istotne znaczenie dla jakości ziół ma pora ich zbierania, każda roślina ma inny optymalny okres zbioru. Nie każda część rośliny jest wykorzystywana jako zioło, w niektórych zbiera się nasiona, owoce, kwiaty lub liście i łodygi.

część rośliny	jak zbierać
kwiaty	Należy zbierać tylko korony kwiatów w początkowym okresie kwitnienia. Ostrożnie przechowywać, gdyż zgniecione tracą właściwości.
liście	Tylko czyste liście bez pasożytów, ładnie wyrośnięte. Zbieramy przed okresem kwitnienia
owoce	Zbiór na początku dojrzewania. Właściwie przechowywać.
ziele	Obcinamy od góry nie więcej niż 30 cm. w okresie kwitnienia.
nasiona	Tylko z dobrze dojrzałych owoców
kora	Nie można jej zbierać z drzew rosnących, tylko z dwuletnich pędów wycinanych na wiosnę lub w jesieni.

Sporządzanie ziół

Do spożycia nadają się tylko zioła zbierane w danym roku lub maksymalnie z poprzedniego. W zależności od rodzaju można je przyrządzać w różnej postaci:

postać	sporządzanie ziół
Napar	Sporządza się go na kilka minut przed spożyciem, zalewając suche zioła wrzątkiem.
Odwar	Spożywa się go w dniu przyrządzenia, gotując rozdrobnione zioła przez kilka minut.
Nalewki	Na kilka dni przed spożyciem, zalewa się zioła rozcieńczonym spirytusem. Nalewkę ziołową dawkuje się po kilka kropel na kieliszek wody.
Sałatki	Jeśli roślina się do tego nadaje, można je spożywać bezpośrednio po dokładnym wymyciu
Syropy	Wyciąg ze świeżych ziół gotowanych w cukrze do zgęstnienia.
Soki	Wyciskane mechanicznie, np. sokowirówką. Mogą być też mieszane z cukrem, miodem itp.
Maceraty	Przygotowuje się je w tym samym dniu, przez zalanie zimna wodą rozdrobnionych ziół. Tylko w przypadku roślin trudno pęczniejących można wyciąg lekko podgrzać.
Olejki	Przemysłowa metoda sporządzania leków poprzez destylację pary wodnej.

Witaminy i składniki mineralne naturalnie występujące w warzywach:

Warzywa

Porozmawiaj na ten temat:

Forum dyskusyjne

Szukaj u nas