Żywność modyfikowana genetycznie

Żywność modyfikowana genetycznie

Badania naukowe genetyków doprowadziły do uzyskania szerszej wiedzy na temat czynników mających wpływ na rozwój roślin i zwierząt. Wiadomo już, że specyficzne właściwości organizmów żywych zależą od informacji zapisanych z genach i przekazywanych w formie dziedziczenia.

Naukowcy potrafią określić, który fragment kodu genetycznego odpowiada za przekazanie cech decydujących o wadach lub zaletach nowego organizmu. Znana jest już technologia modyfikowania fragmentów tego kodu w wyniku czego uzyskuje się nowy organizm posiadający inne właściwości. Celem działania genetyków jest uzyskanie żywności odpornej na warunki atmosferyczne, szkodniki i środki ochrony roślin oraz przyśpieszające rozwój upraw i zwierząt. Efekty uzyskane na skutek modyfikacji genetycznych nie są do końca znane. Oprócz pozytywnych efektów mogą mieć negatywne, dlatego trzeba mieć świadomość, że skutki spożywania żywności transgenicznej mogą być widoczne dopiero za parę lat lub w przyszłych pokoleniach.

kod genetycznyOrganizm uzyskany z wprowadzenia do jego genomu nowego genu nazywa się organizmem transgenicznym: GMO (Genetically Modified Organism). Surowcem do produkcji takich organizmów są rośliny jedno lub dwuliścienne, rzadziej wykorzystuje się zwierzęta, głównie tylko do doświadczeń służących poznaniu przyczyn chorób człowieka.

Technologia modyfikowania kodu genetycznego polega na wycinaniu fragmentów genu i przenoszenia go do genomu innego organizmu. Rolę nożyc genetycznych spełniają tu enzymy restrykcyjne (restryktazy) posiadają one zdolność rozpoznawania charakterystycznych miejsc w DNA, przecinają je, przygotowując tym samym miejsce na wklejenie nowego fragmentu genu. Do transportu nowego genu wykorzystuje się "wektory", w przypadku roślin jest to: plazmid Ti bakterii Agrobacterium tumefaciens. Już w warunkach naturalnych zaobserwowano, że posiada on zdolność przenoszenia swojego genu na inne rośliny, wykorzystano tą właściwość usuwając w warunkach laboratoryjnych ten gen i zastępując go nowym. Ta metoda zakażania roślin nazywa się transfekcją.

Inna metoda polega na pokryciu małych kuleczek złota lub wolframu cząsteczkami DNA i następnie wstrzeliwanie ich do jąder komórek roślin. Nazywamy to biolistyką i stosuje głównie w przypadku zbóż i roślin jednoliściennych.
Rośliny są podatne na modyfikacje, więc jedna komórka, zmodyfikowana genetycznie zregeneruje całą roślinę, a ta jeśli jest płodna to przekaże ten gen następnym pokoleniom

Rodzaje modyfikacji genetycznych

  • Zmiana aktywności genu w danym organizmie. Przykładem jest tu modyfikacja kodu pomidora, w efekcie której opóźniono jego dojrzewanie i stał się bardziej odporny na transport i przechowywanie.

  • Dodanie do organizmu jego własnego genu w celu zwielokrotnienia pewnych właściwości. W przypadku zwierząt przyspieszenie wzrostu lub zwiększenie mleczności bydła.

  • Wprowadzenie do organizmu genu z innego gatunku w celu uzyskania nowych, nieistniejących w naturze.

genetykaCelem modyfikacji jest uzyskiwanie większych zbiorów, lepszej odporność na warunki klimatyczne i środki ochrony roślin.

Przykładem poprawienia odporności na klimat jest zmodyfikowany ziemniak, dzięki dodaniu genu flądry arktycznej lepiej znosi niskie temperatury. Uodpornienie na bakterie i wirusy można uzyskać przez dodanie genu produkującego białko płaszcza danego wirusa lub przez dodanie genu łagodnego wirusa.

Szereg modyfikacji robionych jest w kierunku odporności roślin na herbicydy. Poprawiając kod genetyczny, roślina sama broni się przed działaniem środków ochrony roślin, więc rolnicy mogą stosować ich większe ilości. Najskuteczniejszą metodą jest wprowadzenie genu, który produkuje toksyczne białko, niszczące herbicyt, w efekcie działa on selektywnie na chwasty nie szkodząc właściwym roślinom. Dzięki modyfikacji rośliny mogą być chronione przed owadami i szkodnikami.

W przypadku zwierząt chodzi głównie o takie modyfikacje, które przyśpieszają wzrost lub zwiększają wydajność mleczną bydła. Badanie i modyfikacje genetyczne na zwierzętach mają pomóc w leczeniu ludzi oraz są źródłem zrekombinowanych białek o znaczeniu farmaceutycznym.

Korzyści i zagrożenia z inżynierii genetycznej

W początkowym okresie hodowli roślin transgenicznych wydawało się, że będą one przełomem w rolnictwie, rośliny odporne na klimat, choroby i szkodniki miały zmniejszyć koszty upraw i rozwiązać problem głodu na świecie.

Inżynieria genetyczna miała poprawić smak uzyskiwanej żywności, a nawet tworzyć organizmy wspomagające leczenie niektórych chorób. Kolejne lata stosowania GMO ujawniły uboczne efekty i różne szkodliwe skutki. W krajach Ameryki, gdzie żywność modyfikowane genetycznie jest powszechnie produkowana, zaobserwowano zwiększenie zachorowań i objawów ostrej alergii, były też przypadki śmiertelne.

Organizm ludzki może przejąć niektóre cechy z genów roślin zmodyfikowanych i zmienić działanie antybiotyków na człowieka. Wiadomo, że toksyczne białko produkowane przez rośliny w celu ochrony przed pestycydami kumuluje się w organizmach spożywających je zwierząt i ludzi.

Fałszywy jest też mit, że żywność zmodyfikowana genetyczne wymaga mniejszej ilości środków ochrony roślin. Chwasty rosnące w otoczeniu takich roślin stopniowo uodparniają się i trzeba stosować coraz większe ilości herbicydu, który zatruwa rośliny i jałowi glebę. Nie można też kontrolować obszarów wysiewu, nasiona roślin zmodyfikowanych, mieszają się z roślinami czystymi genetycznie. Zmiana technologii produkcji w rolnictwie skutkuje zmniejszeniem różnorodności roślin, jest to niebezpieczne w przypadku choroby, która objąłby całą monokulturę, powodując jej wyginięcie, nie pozostawiając alternatywnych upraw.

Największy problem to brak pełnej wiedzy na temat przyszłych skutków spożywanie GMO, niektóre negatywne efekty mogą dać o sobie znać dopiero za kilka lat lub w przyszłych pokoleniach. Inżynieria genetyczna jest jeszcze młodą dziedziną nauki, mogą tu pojawić się błędy, które dopiero zweryfikuje przyszłość.


uprawy żywności transgenicznej

GMO w krajach Unii Europejskiej

GMO

Od roku 1998 Unia Europejska nie wydaje już zezwoleń na wprowadzanie na rynek żywność modyfikowanej genetycznie. Towary dopuszczone do sprzedaży muszą posiadać wyraźną informacje, że zawierają organizmy modyfikowane genetycznie. W Polsce dozwolone są tylko te uprawy, które uzyskają wcześniejsze zezwolenia. Gotowe wyroby muszą być czytelnie oznakowane. Konsument musi mieć pełne prawo wyboru miedzy żywnością genetycznie czystą, a tą zmodyfikowaną.


Porozmawiaj na ten temat:


Polecamy

Szukaj u nas

Kontakt

W sprawach publikacji lub reklamy

Email:

Disclaimer

Nasze artykuły chronione sa prawami autorskimi.